Skip to main content

Mindfulness
in de traditie van Thich Nhat Hanh

31 oktober 2021

Hoe kunnen we vechten tegen onrecht zonder verteerd te worden door woede?

Stel je een arts voor die met veel zieke mensen moet omgaan. Hij kan zeggen: "Hoe kan ik van mijn gezondheid genieten als veel mensen om mij heen ziek zijn?" Maar als de dokter zelf ziek is, is er voor niemand hoop.

Daarom is het de plicht van een dokter om zichzelf gezond te houden, zodat hij zijn patiënten kan helpen. Want als je veel - te veel - mensen ziet lijden in de wereld om je heen, en je niet weet hoe je zelf minder kunt lijden, hoe je jezelf kunt voeden met vreugde en geluk, zul je net zo worden als zij, en niet in staat zijn om te helpen.

Er moet een manier zijn om je te helpen minder te lijden. Zodat je diegenen kunt helpen die meer lijden. En dat is waar de beoefening van mindfulness kan helpen.

Jezelf voeden

In principe weet je dat er frisse lucht beschikbaar is en vers water. Er zijn veel verfrissende en helende elementen van de natuur, om ons heen en in ons. En als je weet hoe je daarmee in contact kunt komen, kun je de voeding en heling krijgen die je nodig hebt. Dit komt niet alleen jezelf ten goede: als jij minder lijdt, als je jezelf kunt voeden met vreugde en geluk, dan zul je ook in staat zijn om anderen om je heen te helpen.

De oefening is dus om goed voor onszelf te zorgen, om te voorkomen dat we overweldigd worden door het lijden overal om ons heen. Dit is mogelijk met mindfulness. Omdat je weet dat frisse lucht beschikbaar is, zonneschijn beschikbaar is, vers water beschikbaar is... vele wonderen van het leven zijn beschikbaar.

Moeder Aarde is er om je te helpen te helen en gevoed te worden. Als je je daar bewust van bent, sta je Moeder Aarde en al die wonderen toe om je te omarmen en je te helpen genezen. En dan word je een instrument van genezing voor anderen om je heen.
De arts moet dus voor zichzelf zorgen. Hij weet dat zijn welzijn, zijn gezondheid, heel belangrijk is voor de mensen die lijden en bij hem komen voor hulp.
De praktijk van aandachtig ademen, van aandachtig lopen - jezelf toestaan volledig aanwezig te zijn in het hier en nu, om gevoed te worden door de natuur - is heel belangrijk. Als we kunnen ophouden met rennen, op zoek naar dingen, kunnen we onszelf toestaan om volledig aanwezig te zijn in het hier en nu. En ons laten helen door de verfrissende en helende elementen van de natuur. Dan kunnen we instrumenten worden van vrede, van geluk, van vreugde, om anderen te helpen minder te lijden.

Om ons heen kan er veel woede, bitterheid en wrok zijn. Als we niet weten hoe we terug kunnen gaan naar onszelf, hoe we voor onszelf te zorgen, onszelf te voeden, zullen we overweldigd worden door de collectieve energie van haat, woede, bitterheid, enzovoort.

Zorg dus goed voor jezelf. Dat is heel belangrijk. En om dat te doen, moet je teruggaan naar je ware thuis, naar het veilige eiland binnenin je.

Eerst 'zijn', dan 'doen'

Via aandachtig ademen en aandachtig wandelen komen we thuis bij onszelf; op die manier kunnen we ons lichaam en onze gevoelens tot rust brengen en vrede voelen. Daardoor zullen we in staat zijn om dingen duidelijker te zien.
We begrijpen dan wat we moeten doen, en wat niet te doen, om de situatie niet erger te maken. En we beseffen dat één inademing, of één stap in aandacht, kan helpen om een beetje meer kalmte en vrede te creëren, zodat we niet opgeven. We zien dat er altijd hoop is. En we voelen ons niet machteloos of hulpeloos. Want als we weten hoe we mindfulness kunnen beoefenen bij het ademen en bij het lopen, zien we dat één enkele inademing, één enkele stap, een verschil kan maken. En dat maakt ons hoopvol.

Maar het probleem is niet alleen wat je kunt dóen. Je wordt gemotiveerd door het verlangen iets te doen om de wereld te helpen minder te lijden - maar 'doen' is slechts één optie. 'Zijn' is een andere manier van doen; als je ontspannen kunt zijn, als je vredig kunt zijn, als je mededogend kunt zijn, is dat een belangrijke daad op zich.

Zelfs de manier waarop je zit en naar mensen kijkt kan heel behulpzaam zijn; als je vrede, rust en mededogen hebt, dan is je aanwezigheid al heel behulpzaam. Zijn is dus heel belangrijk. Doen komt voort uit dat soort zijn. Wees eerst vrede; dóe later vrede. 

De kracht van de Sangha

En dan is er de Sangha: als je vrienden hebt die weten hoe ze ontspannen, vredig, fris en gezond kunnen zijn, dan kun je samen een krachtige collectieve energie van vrede, vreugde en geluk creëren, die veel mensen kan redden. Die energie behoort tot het rijk van het zijn.

Jullie zijn vrede. Jullie zijn fris. Jullie zijn compassievol.

Die collectieve energie van vrede, frisheid en mededogen draagt bij aan het welzijn van de wereld. 
Zo kun je jezelf beschermen om niet meegesleept te worden door de collectieve energie van haat, geweld, bitterheid en woede. Je creëert een eiland van vrede, frisheid en mededogen in jezelf en met de Sangha.
Als een groep mensen dat kan, dan kan deze een toevluchtsoord zijn voor vele andere mensen. Daarom is het heel, heel belangrijk om een groep beoefenaars op te bouwen.

Bekijk hieronder de video waarin Thay het antwoord geeft op de vraag: "Hoe kunnen we vechten tegen onrecht zonder verteerd te worden door woede?"


Bovenstaand artikel is een geredigeerde transcriptie van de dharmalezing van Thich Nhat Hanh in de video.
Ga voor het originele (Engelstalige) versie naar de website van de Plum Village App

Het artikel is naar het Nederlands vertaald door Caren Mertens (webteam Leven in Aandacht).