Skip to main content

Mindfulness
in de traditie van Thich Nhat Hanh

Thich Nhat Hanh over zitten, rusten, en je geen zorgen maken

Thich Nhat Hanh over zitten, rusten, en je geen zorgen maken

“Zitten kan ook heel plezierig zijn. Zitten en niets doen. Gewoon genieten van je zit, genieten van je ademhaling. Voelen dat je leeft."

"De president van Zuid-Afrika, de heer Nelson Mandela, bezocht enige tijd geleden Frankrijk. Toen de pers hem vroeg wat hij het liefst zou willen doen, zei hij: 'Wat ik het liefst zou willen doen is gewoon zitten en niets doen. Sinds mijn vrijlating uit de gevangenis", zei hij, "heb ik niet de kans gehad om te gaan zitten en niets te doen". Voor hem is zitten en niets doen geweldig. Hij kon het zich niet veroorloven om het te doen."

Leven is al een wonder

Ons voortdurende streven naar dingen die in de toekomst liggen te wachten, berooft ons van de wonderen van het in leven zijn. Door stil te staan in het huidige moment, raken we deze wonderen van het leven aan. Zitmeditatie helpt ons om in het hier en het nu te vertoeven.

"Zitmeditatie doe je niet om iemand anders te worden. Het is geen strijd. Je geniet gewoon van het zitten. Je zit en je word je er bewust van dat je er bent, levend. Levend zijn is al een wonder. En als je kunt aanraken dat je levend aanwezig bent, is dat al verlichting. Want veel mensen om ons heen zijn niet echt levend. Ze rennen altijd. Ze zijn niet in staat om in het huidige moment te verblijven en de wonderen van het leven aan te raken die in het hier en nu beschikbaar zijn".

Zitten is een kunst: de kunst van het rusten

"Wanneer je op een kussen of in een stoel zit, sta jezelf dan toe om comfortabel te zijn. Je mag een kussen kiezen dat bij je past, maar het zal heel prettig zijn als je rechtop kunt zitten. En als je zo zit, laat je alle spieren in je lichaam ontspannen. Je geeft de strijd op en je glimlacht. Als je glimlacht, help je honderden spieren in je gezicht los te laten, te ontspannen”.

"Zitten is een kunst. De kunst om te rusten.
Het is heel belangrijk dat we leren hoe we moeten rusten.
Velen van ons zijn ons vermogen om te rusten kwijtgeraakt.
We weten dat ons lichaam de kracht heeft om zichzelf te genezen.
Maar we geven het gewoon niet de kans om te genezen.
We werken te hard voor ons lichaam. We weten niet hoe we ons lichaam moeten laten rusten.
Door te eten, te drinken, te werken, laten we ons lichaam lijden.
We gunnen ons lichaam geen rust.
Als we maar eens wisten hoe we ons lichaam konden laten rusten,
dan zou ons lichaam weten hoe het zichzelf kan genezen."

We moeten vertrouwen hebben in ons lichaam en zijn vermogen tot genezing

"Weet je nog toen je een snee in je vinger had. Je hoefde niets te doen. Je maakt gewoon de wond schoon. Je bent niet bezorgd omdat je weet dat de snee vanzelf zal genezen. Je lichaam heeft het vermogen om te genezen. We moeten ons lichaam vertrouwen. Om de kracht van ons lichaam om zichzelf te genezen te vertrouwen, moeten we leren hoe we ons lichaam rust kunnen gunnen”.

"De dieren in het bos weten, als ze gewond raken, diep gewond, wat ze moeten doen. Ze vinden een plek, een rustige plek, en ze gaan liggen, soms wel vele dagen. Niet denkend aan eten of iets anders. Daar zit wijsheid in. Omdat ze weten dat rusten de enige manier is waarop ze zichzelf kunnen genezen".

Ons lichaam opnieuw leren laten rusten

"En wij mensen, wij zijn die wijsheid kwijtgeraakt. We zijn overbezorgd. We hebben geen vertrouwen in ons eigen lichaam. En daarom is het heel belangrijk om te leren hoe we ons lichaam kunnen laten rusten. Velen van ons begrijpen dit in principe. En toch hebben we geen goede manieren om ons lichaam te kunnen laten rusten”.

Hoe ons bewustzijn of onze geest te laten rusten

Net zoals we ons lichaam moeten laten rusten om het te helpen genezen, moeten we hetzelfde doen met onze geest. De gewoonte-energie van mensen om zich zorgen te maken is over het algemeen sterk, waarschijnlijk nog sterker in moeilijke tijden zoals de huidige pandemie. Piekeren verhindert de genezing van lichaam en geest.

"Te veel zorgen maken is gewoonte-energie in ons geworden.
In het begin maakten we ons niet te veel zorgen.
Maar we hebben geleerd ons zorgen te maken.
En mettertijd is de energie van het zorgen maken te sterk geworden.
Die pieker
energie verhindert de genezing van ons lichaam en van onze geest.
Daarom moeten we leren hoe we die gewoonte-energie in ons kunnen herkennen,
om ons er niet door te laten overweldigen en de genezing in de weg te staan”.

"We hebben de gewoonte-energie van het rennen. We lijken niet te geloven dat geluk mogelijk is in het hier en nu. Daarom hebben we de neiging om vooruit te rennen, op zoek naar geluk. De voorwaarden voor ons eigen geluk lijken er niet te zijn, niet genoeg te zijn. Dat geloven wij. Daarom zijn we altijd op de vlucht. En dat maakt het ons onmogelijk om te genieten van wat er is in het huidige moment. De gewoonte om naar binnen te rennen is verantwoordelijk voor onze rusteloosheid. Haasten, rusteloos zijn is een zeer negatieve energie in velen van ons. We moeten deze herkennen".

"Hetzelfde is waar met betrekking tot onze geest. Er kan een zone van pijn in ons lichaam zijn. Er zijn ook zones van pijn in onze geest, in ons bewustzijn. Ons bewustzijn heeft ook de kracht om zichzelf te genezen. Maar we staan niet toe dat het geneest. Elke dag brengen we er veel gifstoffen in, veel zorgen, veel angst. We dwingen het om zoveel te doen. We weten niet hoe we ons bewustzijn, onze geest moeten laten rusten. Omdat we ons vertrouwen in onze geest verloren lijken te hebben. Onze geest, onze ziel, het heeft de kracht om zichzelf te genezen, als we maar weten hoe we hem moeten laten rusten”.

"We weten dat als we rusteloos worden, vrede niet mogelijk is, en geluk ook niet.
Daarom is het heel belangrijk hoe we de energie van rusteloosheid kunnen omarmen,
hoe we kunnen ophouden met rennen.
En boeddhistische meditatie kan ons helpen met deze zaken om te gaan.
Telkens als de gewoonte-energie van het rennen ons opjaagt,
telkens als we die energie van rusteloosheid in ons voelen,
moeten we weten hoe we daarmee om moeten gaan.
Hoe we ze kunnen herkennen, hoe we ze kunnen omarmen,
hoe we naar ze kunnen glimlachen en hoe we ze kunnen helpen".

"De Boeddha zei dat het mogelijk is om gelukkig te leven in het huidige moment. Die leer van de Boeddha schijnt niet erg bekend te zijn bij de mensen. 'Drsta dharma sukha vihara' is de Sanskriet uitdrukking. Drsta dharma' betekent het huidige moment, het hier en nu. Sukha' betekent gelukkig. 'Sukha vihari': gelukkig leven. En de Boeddha zei ook dat zelfs als je pijn en verdriet in jezelf hebt, het toch mogelijk voor je is om gelukkig te leven in het huidige moment."

Het cultiveren van de energie van mindfulness in het dagelijks leven

Zitmeditatie is niet de enige manier waarop we aandachtig kunnen zijn en ons lichaam en onze geest tot rust kunnen brengen. De energie van mindfulness huist in dagelijkse activiteiten zoals lopen, spreken, drinken en eten. We kunnen onszelf trainen om alles met aandacht te doen. We kunnen oefenen met een sangha of alleen.

"Velen van ons geloven dat geluk niet mogelijk is als we het blok van pijn en verdriet niet uit ons halen. Maar de Boeddha zegt iets anders. Stel dat we een steen in een rivier gooien. De steen zal in de rivier zinken. Maar als we een boot hebben, kunnen we honderden kilo's stenen vervoeren. En toch zinken we niet in de rivier van lijden. Daarom is het heel belangrijk om een boot te hebben. En die boot kunnen we zien als de energie van mindfulness die we in onszelf kunnen opwekken”.

"De energie van mindfulness is iets wat we cultiveren door de beoefening van boeddhistische meditatie.
En het geheim van de beoefening is gewoon om te leren hoe je elk moment van je dagelijks leven in aandacht kunt leven”.

"Als je je water drinkt, drink het dan met aandacht. En door je water aandachtig te drinken, genereer je de energie van mindfulness, mindfulness van het drinken genoemd. Je hebt het vermogen om je water aandachtig te drinken. Daar is geen twijfel over mogelijk. Iedereen heeft het vermogen om zijn of haar water met aandacht te drinken. Het enige dat nodig is, is training in de kunst van het drinken”.

"Iedereen heeft het vermogen om met aandacht te lopen. Je zet een stap met je linkervoet; je bent je ervan bewust dat je een stap zet. Dat wordt mindfulness van het lopen genoemd. Als we vastbesloten zijn om onszelf te trainen in de kunst van het aandachtig en opmerkzaam lopen, zullen we in staat zijn om te stoppen met rennen, en terug te gaan naar het hier en het nu”.

"En als we onszelf zo blijven trainen, zal het zaadje van mindfulness dat in ons is, elke dag groeien.
Het zal dan heel gemakkelijk zijn om dat zaadje aan te raken en om de energie van mindfulness uit te nodigen,
haar naar boven te laten komen om ons te leiden en te ondersteunen”.

"Een beoefenaar heeft altijd de steun, de voeding van zijn of haar sangha nodig. Sangha betekent de gemeenschap van broeders en zusters die met jou oefenen. Dus als je omringd bent door een sangha. En als je de energie van mindfulness zelf kunt opwekken, dan heb je de twee componenten van de boot die je nodig hebt. En door vast te houden aan je mindfulness beoefening en vast te houden aan je sangha, zul je nooit zinken in de rivier van lijden."

De volledige lezing kan je hieronder bekijken.

Deze blog is overgenomen van de website van de Plum Village App (gepubliceerd 12 februari 2021) en vertaald door Peter van Leeuwen